روغن ماهی در سال های اخير توجه بسياری از محققين را به خود جلب کرده است. وجود دو نوع از مشتقات چربی ضروری امگا 3 به نام های مخفف EPA و DHA در اين روغن آن را از بسياری از روغن ها متمايز می کند و خواص شفا بخشی به آن می دهد. در همين ابتدا بايد گفت که روغن ماهی مورد استفاده در آزمايش های علمی انجام شده که موفقيت آميز بوده اند با آنچه که ما به عنوان روغن ماهی تجربه کرده ايم و می شناسيم متفاوت است.

DHA و EPA هر دو در بدن ما از Alpha Linolenic Acid با نام مخفف ALA يا همان فرم پايه امگا 3 که آن هم در رژيم امروزی کمتر مصرف می شود ساخته می شوند. هر دو اين روغن ها برای عملکرد بدن بسيار حياتی هستند ولی بدن ما برای ساختن آنها از ALA بايد فرآيند بسيار کند و کم بازده ای را با کمک ديگر مواد مغذی ضروری انجام دهد که کمبود هر يک از آن ها اين فرآيند را کندتر خواهد کرد. همچنين با بالا رفتن سن اين فرآيند کندتر خواهد شد تا جايی که در اثر متوقف شدن آن تنها منبع اين روغن ها رژيم غذايی خواهد بود.

پايين بودن آمار مرگ ناشی از بيماری های مزمن و کيفيت بالاتر زندگی در سنين بالا در جوامعی که در رژيم غذايی آنها ماهی (مخصوصا به طور خام) مصرف می شود ايده اصلی تحقيقات بر روی روغن ماهی بوده است. تا به امروز نتايج بسيار خيره کننده و باورنکردنی در درمان با روغن ماهی به دست آمده است. تاثير اين روغن تاکنون در درمان بيماری هايی چون سرطان، ديابت، گرفتگی عروق، آلزايمر، فشار خون بالا، افسردگی، اضطراب و … ثابت شده است و ليست اين بيماری ها همچنان در حال رشد است.

DHA چربی ضروری دستگاه عصبی است که نقش حياتی در عملکرد آن دارد. در چشم حضور اين چربی پرتو های نور را تبديل به پالس های الکتريکی می کند. EPA نيز در تمام سلول های ما نقش حياتی دارد. تبديل EPA  به پروستاگلاندين نوع 3 است که اثرات شفابخشی اين روغن ها را رغم می زند. اگر بخواهيم تک تک عملکرد های حياتی کشف شده اين دو نوع چربی ضروری را نام ببريم نياز به نوشتن کتابی در اين باره است. تنها به اين نکته اشاره می کنيم که مورد آخر يعنی پروستاگلاندين نوع 3 از اولين هورمون های حيات است که تک تک سلول های بدن ما از آنها بهره می برند و کمبود آن عوارض شديد سلامتی در پی خواهد داشت. 

چرا روغن ماهی:

اولين نکته اين است که تنها ماهی هايی که در زنجير غذايی پلانکتون ها و فيتوپلانکتون ها قرار دارند مقدار قابل قبولی از EPA و DHA دارند. اغلب، ماهی به صورت تازه بايد مصرف شود تا اين روغن ها اکسيد نشده باشند (بوی بد ماهی نشانه اکسيد شدن اين روغن هاست). در بهترين روش پخت ماهی ها هم اکثر اين روغن ها اکسيد شده و از بين می روند (مگر اينکه ماهی به طور خام مصرف شود). در صورت استفاده از ماهی های درياچه ها و خليج ها مقادير بسيار بالای فلزات سنگين از جمله جيوه عوارض به مراتب شديدتری از کمبود اين دو نوع روغن ايجاد می کنند.

خواص روغن ماهی:   

1- بهبود دادن رنگ پوست

 Omega3 برای تولید منظم مواد شمیایی پوست ضروری است. این مواد تولید پوست جدید را تقويت می کنند، تولید چربی پوست را تنظیم می کنند و جریان خون را در سطح پوست افزایش می دهند.

2-بهبود بخشیدن به خلق و خو و وضع روحی و روانی

 داروهای ضد افسردگی با تاثیر بر افزایش تولید هورمون سروتونین احساس فرد بیمار را بهبود می بخشند. مطالعات نشان داده است که روغن ماهی نیز می تواند مواد تولید کننده احساس شادی در بدن مانند سروتونین و دوپامین را افزایش دهد. روغن ماهی اثر دوپامین را بوسیله افزایش گیرنده های آن در سلولهای بدن افزایش می دهد. مقدار بالای روغن ماهی حتی برای درمان بیماریهایی مانند شیزوفرنی و افسردگی تجویز می شود. هر چقدر DHA در خون بالا تر باشد مقدار بیشتری سروتونین در مغز تولید می شود.

3-بهبود حافظه

 مطالعات نشان داده است که روغن ماهی می تواند acetylcholine که همان مولکول حافظه است را افزایش دهد.

4-بهبود عملکرد مغز

 DHA که در داخل روغن ماهی موجود است در بدن ما در قسمت کورتکس مغز تجمع دارد. این قسمت از مغزماست که ما را از حیوانات تفکیک می کند .

5-بهبود خواب

 روغن ماهی تولید ملاتونین (هورمون موثر در ایجاد خواب عمیق ) را افزایش می دهد. تعدادی از افراد با شروع مصرف روغن ماهی خوابهای واضح تری را تجربه می کنند.  خواب دیدن با کمک به فیلتر کردن مشکلات روزمره برای بدن مفید است .

6-افزایش استحکام استخوان

 تولید استخوان و یا کم شدن روند آن به وسیله EPA که در روغن ماهی است تنظیم می شود.

7-کمک به جلوگیری و کنترل دیابت

 روغن ماهی به خصوص زمانی که با یک رژیم غذایی متعادل (Balance)  مصرف می شود اثر انسولین را افزایش می دهد در نتیجه عوارض ایجاد کننده دیابت را بهبود می بخشد. روغن ماهی قشای سلولی را حساس تر می کند و اجازه می دهد که گیرنده های هورمونی داخل قشای سلولی با حداکثر کارایی کار کنند.

8-افزايش HDL يا کلسترول خوب

HDL به دلیل اینکه کلسترول را در رگهای خونی بین اعضا و کبد با چگالی کم و با خطر کمتر اکسيد شدن جا به جا می کند سودمند هستند.

9-کمک به جلوگیری یا کنترل بیماریهای قلبی

 EPA در روغن ماهی کمک به شل شدن سلولهای دیواره رگهای خونی می کند و التهاب ها را کاهش می دهد. این التهاب ها عامل بیماریهای قلبی-عروقی هستند. مصرف روغن ماهی با کاهش احتمال بیماریهای قلبی عروقی ارتباط دارد.

10-کاهش التهاب و درد مفاصل

 EPA درروغن ماهی به عنوان یک ضد التهاب طبیعی است که فشار داخل مفاصل را کم می کند و این را به وسیله مسدود کردن تولید ماده مضر Arachidonic acid در بدن انجام می دهد. تولید زیاد از حد این ماده از عوامل اصلی التهاب داخلی در بدن است.

11-کمک به سوختن چربی (تری گليسيرید)

 جگر تولید کننده اصلی تری گلیسيرید است و آن را به اعضا ی بدن می فرستد. تری گریسریدها چربی هایی هستند که در جریان خون شناورند. از آنجا که ثابت شده است روغن ماهی تری گلیسيرید را پایین می آورد تاييد می کند که روغن ماهی باعث سوختن چربی ها با حساس کردن قشا سلولی می شود. در ثانی روغن ماهی آزاد کردن انسولین از پانکراس را کند می کند که این خود تبدیل شدن قند به چربی ها  را کاهش می دهد.

12-کمک به جلوگیری و کنترل آسم

 روغن ماهی مجرای نایژه ها را انعطاف پذیر می کند در نتیجه مسیر هوا به ریه ها باز می شود.

13-افزایش عملکرد گیرنده های هورمونی

 روغن ماهی با حساس کردن قشای سلولی باعث بهبود عملکرد گیرنده های هورمونی می شود که در اثر آن سلولهای بدن می توانند با حداقل هورمون کار کنند. در سنین بالا این موضوع به علت تضعیف فعالیت هورمونی بسیار سودمند است.

14-فشارخون پایین

 روغن ماهی از تشکیل لخته های خونی جلوگیری می کند و فشار خون را به خصوص در افراد دارای فشار خون بالا و بیماری های قلبی پایین می آورد.

چه نوع روغن ماهی مصرف کنيم؟

-اولين ويژگی مقدار بالای EPA  و  DHA  است که در روی برچسب محصول بايد به طور جداگانه مقدار هريک ذکر شده باشد و مجموع اين دو چربی بايد بيش از نصف وزن کپسول يا واحد مصرف روغن باشد.

-مقدار جيوه موجود در محصول بايد ذکر شده باشد و کمتر از يک واحد در ميليون باشد.

-در صورت قرار دادن در فريزر نبايد يخ بزند.

-فاقد ويتامين A باشد.

-بهتر است از ماهی های با جثه کوچک گرفته شده باشد که مقدار کمتری جيوه در بدن آنها وجود دارد.

-در محيط بدون نور و خنک و ترجيحا در يخچال نگه داری شود.

کلام آخر:

برای گرفتن بهترين نتيجه از روغن ماهی مواد مغذی ضروری روی، منيزيم، ويتامين های B3 ، B6 و C بسيار ضروری می باشند و اگر باز هم بيشتر از روغن ماهی انتظار داريد، از بالا رفتن انسولين بدنتان جلوگيری کنيد و به مقدار فراوان از آنتی اکسيدانت ها استفاده کنيد.