رادیکال های آزاد

برای اینکه به اهمیت آنتی اکسیدان ها پی برد لازم است که شناخت خوبی از رادیکال های آزاد داشت. زندگی بدون رادیکال های آزاد غیر ممکن است. هر گاه ما سعی می کنیم چیزی را به یاد بیاوریم یا بدن ما با سرما خوردگی مبارزه می کند یا … رادیکال های آزاد در حال اجرای نقش درست خود هستند. بعضی از آنها سلول های سرطانی را نابود می کنند و در واقع بسیاری از داروهای سرطان تولید رادیکال های آزاد را افزایش می دهند. واضح است که برای ادامه حیات ما به رادیکال های آزاد وابسته ایم اما در کسری از ثانیه همین مولکول ها می توانند بر علیه ما عمل کنند، بیمارمان کنند و سن ما را پیش از زمان مقرر افزایش دهند. از یک آفتاب سوختگی ساده تا حمله قلبی یا مغزی و سرطان رادیکال های آزاد عامل بسیار مهمی در تعیین شرایط هستند.

رادیکال آزاد چیست؟

برای اینکه بهتر رادیکال های آزاد را بشناسیم باید کمی بیشتر با سلول ها آشنا شویم. جایی که در حقیقت خط مقدم نبرد بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها در هر لحظه است. مانند هر چیز دیگری در جهان سلول ها نیز از اتم ها ساخته شده اند. هر اتم از یک هسته در مرکز و تعدادی الکترون در اطراف آن تشکیل شده است. دو یا چند اتم می توانند با هم ترکیب شوند و با اشتراک گذاشتن الکترون هایشان تشکیل یک مولکول را بدهند. در فرآیند تولید انرژی در بدن که در واقع یک فرآیند اکسید شدن بیولوژیکی است، الکترون ها از یک مولکول اکسیژن به مولکولی دیگر منتقل می شوند. اما گاهی یک الکترون از این چرخه می گریزد و همین الکترون فراری است که رادیکال آزاد نامیده می شود. رادیکال های آزاد با سرعتی باور نکردنی در هر لحظه در بدن ما تولید می شوند و اگر با همان سرعت به دام افتاده نشوند می توانند به شدت مشکل  زا باشند. در ادامه با برخی از این تاثیرات منفی به طور خلاصه آشنا شوید.

رادیکال های آزاد و پیری زودرس

تاثیر رادیکال های آزاد بر سالخوردگی اولین بار در سال 1954 در جریان تحقیق بر روی اثرات تشعشعات هسته ای بر بدن شناسایی شد. این تشعشعات باعث تولید قوی ترین نوع رادیکال آزاد (مولکول هیدروکسیل) در بدن می شوند. طی این تحقیقات مشخص شد که قرار گرفتن در مقابل تشعشعات ضعیف همان علایمی را تولید می کند که سالخوردگی پیش از موعد دارد. ما با مصرف آنتی اکسیدن ها نه تنها بدنمان در مقابل رادیکال های آزاد تولید شده در داخل بلکه در مقابل رادیکال های آزاد خارجی نیز مقاوم می نماییم.

رادیکال های آزاد و سکته مغزی

سکته مغزی یک مثال عالی برای نشان دادن عملکرد مخرب رادیکال های آزاد است و اینکه چطور آنها می توانند شرایط بد را به بدتر تبدیل کنند. سکته زمانی اتفاق می افتد که شریان خونی قسمتی از مغز به هر دلیلی مسدود می شود. در تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که آسیب اصلی و دایمی نه به دلیل قطع موقت خون و اکسیژن بلکه در اثر حمله رادیکال های آزد بلافاصله بعد از سکته مغزی و زمانی که خون دوباره به گردش می افتد است(Reperfusion Injury).

رادیکال های آزاد و بیماری های قلبی

وقتی صحبت از بیماری قلبی می شود درد قفسه سینه یا سکته قلبی در ذهن مجسم می شود. اما در واقع این بیماری سال ها قبل پیش از مشاهده اولین علایم شروع شده است. رادیکال های آزاد در شروع و پیشروی این بیماری ها نقش مهمی بازی می کنند. شناخته شده ترین نقش آنها اکسید کردن کلسترول می باشد. کلسترول اکسید شده اولین حلقه از زنجیره ای است که منجر به تولید پلاک ها در دیواره شریان ها خواهد شد. از طرف دیگر مانند سکته مغزی در حمله قلبی پس از جریان مجدد خون افزایش شدید رادیکال های آزاد است که ضربه اصلی را به قلب خواهد زد.

رادیکال های آزاد و بیماری های مزمن

التهاب (Inflammation) ایجاد شده در بدن که  حاصل تولید بیش از اندازه رادیکال های آزاد است عامل 30 درصد از سرطان ها و فاکتور بسیار مهم و عامل ابتلا به بسیاری از بیماری های مزمن است.  نقش منفی رادیکال های آزاد در سرطان ناشی از تنفس آزبست تا آرتروز مفاصل و بسیاری از بیماری های مزمن ناشی از تورم به اثبات رسیده است.